ისტორიის გაგრძელება ანუ ლიბერალიზმის აღზევება და დასასრული
ზუსტად 30 წლის წინ, 1992 წელს გამოვიდა ფრენსის ფუკუიამას ცნობილი ნაშრომი „ისტორიის დასასრული და უკანასკნელი ადამიანი“. შეგახსენებთ, ეს წიგნი დაიწერა საბჭოთა კავშირის დაშლის შემდეგ, როდესაც ყველამ მიიჩნია რომ დასავლურლ ლიბერალურ-დემოკრატიულ წესრიგს გლობალური ალტერნატივა აღარ ჰყავს. ფუკუამამ „ისტორიის დასასრულში“ იგულისხმა, რომ ალტერნატიული გლობალური პოლიტიკური წესრიგი ლიბერალური-დემოკრატიის გარდა აღარ იარსებებდა და შესაბამისად იდეოლოგიური დაპირისპირებებიც აღარ იქნებოდა, ხოლო ლიბერალიზმი დაიწყებდა ტრიუმფალურ სვლას. პარლელურად 1981 წლიდან დაწყებული ნეოლიბერალიზმის აღზევებამ დასავლეთში, რომელოიც მალევე გლობალურ ტრენდად იქცა. მიიჩნეოდა რომ თავისუფალ ბაზარს, ადამიანთა უფლებების და დემოკრატიის ლიბერალურ გაგებას კონკურენტი ვეღარ გამოუჩნდებოდა. ამ იდეებით იყო მონუხული მთელი ყოფილი საბჭოთა რესპუბლიკების საზოგადოება. მას შემდეგ რაც 1991 წელს დაინგრა საბჭოთა კავშირი, მის ყოფილ რესპუბლიკებში, თითქმის ყველგან გატარდა ერთნაირი რეფორმები, როგორებიც იყო პრივატიზაცია, ეკონომიკური რესტრუქტურიზაცია და ა.შ. ყოფილი საბჭოთა რესპუბლიკები დიდი იმედით უყურებდნენ, რომ ლიბერალური რეფორმები მათ ცხოვრებას საგრძნობლად გააუმჯობესებდა, ამიტომ ისინი ხშირად დასავლელ ექსპერტებს იწვევდნენ და მათი რჩევებით ახორციელებდნენ რეფორმებს. რუსეთში მალევე გამოიწვია ამ რეფორმებმა საზოგადოების უკმაყოფილება, პრივატიზაციას უწოდეს „პრიხვატიზაცია“ (მიტაცება), ხოლო დემოკრატიას - „ძერმოკრატია“. ლიბერალურმა რეფორმებმა გააქრეს ყოფილ საბჭოთა კავშირის ტერიტორიაზე 10 000-მდე ქარხანა, მილიონობით ადამიანი იქცა უმუშევრად და იძულებული იყო ემიგრაციაში წასულიყო, ამას ემატებოდა საზოგადოების არნახული კრიმინალიზაცია. ლიბერალმა იდეოლოგებმა და ექსპერტებმა, იმისთვის რომ აეხსნათ ლიბერალური პროექტის წარუმატებლობა ამ რეგიონში, დაიწყეს გადაბრალებები სხვა ფაქტორებზე/ მათ ძირითადად ორი მიმართულებით აიღეს გეზი: 1) ყველაფერი საბჭოთა წარსულის ბრალია და 2) ყველაფერი ადგილობრივი კულტურული ტრადიციების ბრალია, რომელიც ლიბერალიზმთან არ მოდის თანხვედრაში, ამიტომ ძირითად მტრად გამოაცხადეს ადგილობრივი დომინანტური რელგიები (ჩვენ შემთხვევაში მართლმადიდებლობა). დაიწყო საბჭოთა კავშირის გააზრების და მონინიების პროექტი, რომელიც გვეუბნებოდა რომ თურმე სტალინი და ჰიტლერი ერთნაირი დამნაშავე ყოფილან, რომ ჩვენ, როგორც გერმანელებმა ისე უნდა მოვინანიოთ საბჭოთა წარსული და მხოლოდ ამის შემდეგ შევძლებთ განვთავისუფლდეთ მისგან. ბუნებრივია ეს მიდგომა არ ითვალისწინებდა ისტორიულ და იდეოლოგიურ განსხვავებას და წინააღმდეგობაში მოდიოდა ფაქტებთან თუ ცოცხალ მეხსიერებასთან. ასევე დაიწყო მნიშვნელოვანი პროექტის განხორციელება, რომელიც გვეუბნებოდა რომ მართლმადიდებლობა ყოფილა არათავისუფლების, მონების რელიგია, რომ ჩვენ უნდა საზოგადოების ისეთი სეკულარიზმი მოვახდინოთ, როდესაც მართლმადიდებლობა ვეღარ შეძლებს საზოგადოების ცხოვრებაში მნიშვნელოვან როლი შეასრულოს. ყველაფერი ეს ხდებოდა დასავლური გრანტებისა და არასამთავრობო ორგანიზაციების მეშვეობით, როგორც რუსეთში, ისე დანარჩენ საბჭოთა რესპუბლიკებში.