მეღვინე, „ბადაგონის“ კონსულტანტი მეღვინეობა მევენახეობაში, პროფესორი დორა მარკი ღვინის ეროვნულ სექტორში არსებული კლიმატის ცვლილების უპირველეს მნიშვნელოვან ნიშნებს აფასებს:

კლიმატის ცვლილებამ მნიშვნელოვნად იმოქმედა ჩვენი პლანეტის მნიშვნელოვან სფეროებზე. თქვენი პროფესიონალური გამოცდილებით, როგორ ფიქრობთ, ეს ცვლილებები იტალიაშიც მიმდინარეობს?

რა თქმა უნდა, მე შემიძლია ჩემი აზრი  გამოვთქვა მევენახეობისა და, შესაბამისად, მეღვინეობის დარგთან დაკავშირებით, ხოლო დანარჩენ ასპექტებს ჩემზე უფრო გამოცდილი ადამიანები შეაფასებენ. ატმოსფერული ნახშირორჟანგისა (CO2) და სათბურის აირების ზრდა ტემპერატურულ მატებას იწვევს, რაც, რა თქმა უნდა, ზემოქმედებს ყურძნის დამწიფებაზე. კერძოდ, როდესაც გარემოს ტემპერატურა 35 გრადუსამდეა, ფერადკენკროვანი [კენკრა] ყურძნების მარცვლებს შიგნით შესაძლებელია 50 გრადუსამდეც კი მიაღწიოს. ამიტომ ყურძენი უფრო სწრაფად მწიფდება - ე.ი. არომატისა და ტანიდების მოცულობასა და დამწიფების პროცესს შორის, ბუნებრივი ბალანსი ირღვევა.

წელს ტოსკანის ზოგიერთ ნაწილში მდებარე კომპანიებმა ერთი და იგივე ყურძნის ჯიშის მახასიათებლების მნიშვნელოვანი განსხვავებები გამოავლინა. ზოგიერთ ვენახში ფოტოსინთეზის წარმოება შეფერხდა და ყურძნის გაუწყლოება მოხდა, რამაც შაქარ-მჟავიანობის კონცენტრაცია განაპირობა. სხვა შემთხვევებში, როდესაც ფოტოსინთეზის პროცესი გაგრძელდა, ყურძენი შეიცავდა განსაკუთრებით დიდი რაოდენობით შაქარს, ხოლო მჟავიანობის შემცველობამ დაიკლო.

საერთო ჯამში, შეიძლება ითქვას, რომ კლიმატის ცვლილებამ, პირველ რიგში, ყურძნის უფრო სწრაფი ტემპით დამწიფება - ნაადრევი მოსავალი - განაპირობა. ყურძენში დიდი რაოდენობით შაქრის დაგროვების შედეგად, ღვინო მეტ ალკოჰოლს, უფრო დაბალ მჟავიანობას, შესაბამისად, უფრო მაღალ PH-მაჩვენებელს, ნაკლებ არომატსა და დიდი რაოდენობით დაუმწიფებელ ტანინს შეიცავდა.

არსებობს თუ არა რაიმე ინტერვენციული, მათ შორის, პრევენციული მეთოდი, რომელიც ხელსაყრელია კლიმატის ამ ცვლილებების კომპენსირებისთვის?

რა თქმა უნდა, აუცილებელია ენოლოგიურ და უპირველეს ყოვლისა, მევენახეობის დონეზე ზომების მიღება.

ფესვთა სისტემა, კლიმატის მსგავსად, მნიშვნელოვანია. კარგი მეთოდია ისეთი საძირეების შერჩევა, რომლებიც უფრო ღრმად გაიდგამს ფესვებს ნიადაგში და გვალვაგამძლეა. საჭიროა მევენახეობისა და ვენახის მენეჯმენტის სისტემების (როგორიცაა, პერფორირებული ფურცლები/ბადეები) შერჩევა, რომლებიც ყურძნის მტევნებს მზის ძლიერი რადიაციისგან იცავენ. 

და ბოლოს, ენოლოგიურ დონეზე, აუცილებელია სათანადო კვლევებში ინვესტიციის განხორციელება. მეღვინეობა/დავარგების ტრადიციული ფორმულები და რეცეპტები უკვე მოძვლებულად ითვლება.

ჩრდილოეთ ევროპის ზოგიერთმა ქვეყანამ (დანიამ და შვედეთმა) მინიმალური რაოდენობით, თუმცა მაინც დაიწყო ღვინის წარმოება. კვლევებში ნათქვამია, რომ სავარაუდოდ 50 წელიწადში ამ ქვეყნებისა და ჩრდილოეთ საფრანგეთის კლიმატი გათანაბრდება. არის თუ არა შესაძლებელი, რომ ისინი ევროპაში მეღვინეობის სფეროში „წინა ხაზზე“ აღმოჩდნენ? 

არ გამოვრციხავ, რომ საღვინე ჯიშის ყურძენი შეიძლება იწარმოებოდეს ძალიან ცივ ზონებში, სადაც ყურძნის ბუნებრივად დამწიფების პროცესი ყოველთვის რთულად მიმდინარეობს. თუმცა ნაკლებად სავარაუდოა, რომ ამ ადგილების კლიმატი ბაროლოს, ბრუნელოს ან ბორდოს ჯიშის ყურძნის მოსაყვანად ხელსაყრელია. 

რაც შეეხება იტალიას, რას იტყოდით ზღვის დონიდან სიმაღლეზე  ვაზის ახალი ნარგავების გაშენების შესახებ, რაც ამ დრომდე შეუძლებელი იყო? რამდენად დასაშვებია ასეთი ცვლილება და რა სირთულეები მოჰყვება ამ ენოლოგიურ „კორექტირებას“?

ჯერჯერობით, მე არ მქონია ამგვარ ცვლილებთან შეხების შესაძლებლობა. იტალიაში, უფრო მნიშვნელოვნად მაღალ ზონებში, ვაზის ნარგავები უკვე გაშენებულია - ყველგან არა, მაგრამ შესაძლებელია ყურძნის მაღალი ხარისხით წარმოება. ჩემი გამოცდილების გათვალისწინებით, ვფიქრობ, რომ ასეთი მაღალი ადგილები უფრო ხელსაყრელია თეთრი ღვინისა და, რა თქმა უნდა, ცქრიალა ღვინის დასამზადებლად.  

როგორც უკვე ავღნიშნეთ, ხარისხიანი ყურძნის წარმოებას ტერიტორიების კლიმატი და მათი სავენახე თვისებები განაპირობებს;  ფრანგული ტერმინის - „ტერუარის“ - მიხედვით კი, ვენახის ტერუარში იგულისხმება ნიადაგი, ტერიტორია, კლიმატი და ადამიანის ფაქტორი.

ვფიქრობ, მნიშვნელოვანია მაღალი ხარისხის ყურძნის წარმოება ხელსაყრელ ადგილებში და, ამავდროულად, ახალი რეალობების შესწავლა, თუმცა მაღალ ზონებში ყურძნის წარმოების შესაძლო პროდუქტიულობის ხარისხის შეფასებას ხანგრძლივი კვლევა სჭირდება. ნუ დაგვავიწყდება, რომ ვაზი თავისი მაქსიმალური პოტენციალის გამოვლინებას დარგვიდან მხოლოდ 10-15 წლის შემდეგ იწყებს.