ჰა­სან ნას­რა­ლას გარ­დაც­ვა­ლე­ბას­თან ერ­თად, რო­მე­ლიც ის­რა­ე­ლის სა­ჰა­ე­რო თავ­დას­ხმის შე­დე­გად და­ი­ღუ­პა, “ჰეზ­ბო­ლას“ გა­მო­ე­ცა­ლა არა მხო­ლოდ მუდ­მი­ვი ლი­დე­რი, არა­მედ მი­წაც ფეხ­ქვეშ, - სწო­რედ ასე აფა­სე­ბენ ანა­ლი­ტი­კო­სე­ბი ის­რა­ე­ლის უნი­კა­ლურ სპე­ცო­პე­რა­ცი­ას.

“ის არ არის მხო­ლოდ სიმ­ბო­ლო, ვინც იდგა ჯგუ­ფის სტრა­ტე­გი­უ­ლი და სამ­ხედ­რო აზ­როვ­ნე­ბის უკან. ეჭვგა­რე­შეა, რომ მის სიკ­ვდილს სე­რი­ო­ზუ­ლი შე­დე­გე­ბი მოჰ­ყვე­ბა“,- ამ­ბობს BBC-თან სა­უბრში ბე­ი­რუ­თე­ლი მი­მომ­ხილ­ვე­ლი ზე­ი­ნა ხოდ­რი.

ნას­რა­ლას გავ­ლე­ნის ფარ­გლე­ბი სცილ­დე­ბა ჰეზ­ბო­ლას. მისი ოპო­ნენ­ტე­ბიც კი ის­რა­ელ­ში და და­სავ­ლეთ­ში აღი­ა­რე­ბენ მას, რო­გორც მა­ღალ ფი­გუ­რას ახლო აღ­მო­სავ­ლე­თის პო­ლი­ტი­კა­ში.

ნას­რა­ლა ჰეზ­ბო­ლას 32 წლის გან­მავ­ლო­ბა­ში ხელ­მძღვა­ნე­ლობ­და, გან­სა­ზღვრავ­და მის პო­ლი­ტი­კა­სა და სამ­ხედ­რო სტრა­ტე­გი­ას, აძ­ლი­ე­რებ­და მას ირა­ნის დახ­მა­რე­ბით და თე­ი­რა­ნის­გან გარ­კვე­უ­ლი ავ­ტო­ნო­მი­ის შე­ნარ­ჩუ­ნე­ბით.

ეკ­ვი­ვა­ლენ­ტუ­რი შემ­ცვლე­ლის პოვ­ნა რთუ­ლი იქ­ნე­ბა. დაჯ­გუ­ფე­ბის­თვის ვი­თა­რე­ბას ამ­ძი­მებს ის­რა­ე­ლის მიერ გან­ხორ­ცი­ე­ლე­ბუ­ლი ოპე­რა­ცი­ე­ბი და მზა­დე­ბა საქ­მის ბო­ლომ­დე მი­საყ­ვა­ნად. ის­რა­ე­ლის ოპე­რა­ცი­ე­ბის სე­რი­ის შე­დე­გად ჯგუფ­მა და­კარ­გა მრა­ვა­ლი უმაღ­ლე­სი მე­თა­უ­რი და მისი შიდა უსაფრ­თხო­ე­ბის სის­ტე­მა მნიშ­ვნე­ლოვ­ნად შე­ირ­ყა.

“ის იყო ის და­მა­კავ­ში­რე­ბე­ლი, რო­მე­ლიც აერ­თი­ა­ნებ­და სწრა­ფად მზარდ ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ას“, - აღ­ნიშ­ნავს კარ­ნე­გის ინ­სტი­ტუ­ტის ახლო აღ­მო­სავ­ლე­თის ცენ­ტრის უფ­რო­სი თა­ნამ­შრო­მე­ლი მო­ჰა­ნად ჰეიგ ალი.

მისი აზ­რით, ნას­რა­ლას გარ­დაც­ვა­ლე­ბას­თან ერ­თად სი­ტუ­ა­ცია შე­იც­ვლე­ბა ყვე­ლა დო­ნე­ზე - თა­ვად ჯგუ­ფი­დან და­წყე­ბუ­ლი, ირა­ნის ეგი­დის ქვეშ მყო­ფი მთე­ლი ან­ტი­ის­რა­ე­ლუ­ლი კო­ა­ლი­ცი­ით დას­რუ­ლე­ბუ­ლი.

ჰეზ­ბო­ლას მო­რა­ლუ­რი სული გა­ტე­ხი­ლია, რამ­დენ ხანს გას­ტანს ეს?

ჰა­სან ნას­რა­ლა ჰეზ­ბო­ლას სა­თა­ვე­ში 1992 წელს, მისი წი­ნა­მორ­ბე­დის აბას მუ­სა­ვის სიკ­ვდი­ლის შემ­დეგ ჩა­უდ­გა. მუ­სა­ვიც ის­რა­ე­ლის სა­რა­კე­ტო თავ­დას­ხმის შე­დე­გად და­ი­ღუ­პა. უახ­ლო­ეს დღე­ებ­ში ჰეზ­ბო­ლას რი­გებ­ში მთა­ვა­რი პრობ­ლე­მა სრუ­ლი დე­მო­რა­ლი­ზა­ცია იქ­ნე­ბა, ამ­ბო­ბენ ექ­სპერ­ტე­ბი.

ნას­რა­ლას გარ­დაც­ვა­ლე­ბამ, რო­მე­ლიც ოს­ტა­ტუ­რად მა­ლავ­და თა­ვის ად­გილ­სამ­ყო­ფელს დიდი ხნის გან­მავ­ლო­ბა­ში, აჩ­ვე­ნა ის­რა­ე­ლის სამ­ხედ­რო და დაზ­ვერ­ვის უპი­რა­ტე­სო­ბა.

ბე­ი­რუ­თის დარ­ტყმის შემ­დეგ, რო­მელ­მაც ის მოკ­ლა, ჰეზ­ბო­ლამ ის­რა­ელს რამ­დე­ნი­მე რა­კე­ტა ეს­რო­ლა, შე­საძ­ლოა იმის და­სა­ნა­ხად, რომ ის არ აპი­რებს უკან და­ხე­ვას, მაგ­რამ ანა­ლი­ტი­კო­სე­ბის შე­ფა­სე­ბით, დაჯ­გუ­ფე­ბას კარ­გად ეს­მის, თუ რო­გო­რი გა­მა­ნად­გუ­რე­ბე­ლი დარ­ტყმა მი­ად­გა.

”ეს არის სრულ­მას­შტა­ბი­ა­ნი ომი და ის­რა­ე­ლი იყე­ნებს ამ შე­საძ­ლებ­ლო­ბას ჰეზ­ბო­ლას ხელ­მძღვა­ნე­ლო­ბის სტრუქ­ტუ­რი­სა და ინფრას­ტრუქ­ტუ­რის დე­მონ­ტა­ჟის­თვის,” - აღ­ნიშ­ნავს ლონ­დო­ნის ეკო­ნო­მი­კის სკო­ლის სა­ერ­თა­შო­რი­სო ურ­თი­ერ­თო­ბე­ბის პრო­ფე­სო­რი ფა­ვაზ გერ­გე­სი. მისი აზ­რით, ჰა­სან ნას­რა­ლას გარ­დაც­ვა­ლე­ბის შემ­დეგ რე­გი­ონ­ში ჰეზ­ბო­ლას გავ­ლე­ნა შემ­ცირ­დე­ბა.

სამ­ხედ­რო პო­ტენ­ცი­ა­ლი და პო­ლი­ტი­კუ­რი მო­მა­ვა­ლი

ნაკ­ლე­ბად სა­ვა­რა­უ­დოა, რომ ჰეზ­ბო­ლას სამ­ხედ­რო პო­ტენ­ცი­ა­ლი ჰა­სან ნას­რა­ლას სიკ­ვდი­ლით და­ზა­რალ­დეს. ირანს ეს­მის, რომ ნას­რა­ლას სიკ­ვდი­ლი სე­რი­ო­ზუ­ლი დარ­ტყმაა ირა­ნის გავ­ლე­ნის მას­შტა­ბებ­ზე ლი­ბან­ში და მთლი­ა­ნად ახლო აღ­მო­სავ­ლეთ­ში. ამი­ტომ, ირა­ნი, დიდი ალ­ბა­თო­ბით, ირა­ნი ყვე­ლა­ფერს გა­ა­კე­თებს სტა­ტუს კვოს აღ­სად­გე­ნად.

ჰეზ­ბო­ლა არა მხო­ლოდ რა­დი­კა­ლუ­რი მებ­რძო­ლი ჯგუ­ფია, არა­მედ არის პო­ლი­ტი­კუ­რი პარ­ტი­აც. ჰეზ­ბო­ლა 2005 წლი­დან ლი­ბა­ნის მთავ­რო­ბის ნა­წი­ლია და ამ­ჟა­მად პარ­ლა­მენ­ტში 15 მან­დატს ფლობს.

შე­საძ­ლო მემ­კვიდ­რე

ბევ­რი ექ­სპერ­ტი ნას­რა­ლას ყვე­ლა­ზე სა­ვა­რა­უ­დო მემ­კვიდ­რედ ჰა­შემ სა­ფი­დინს მი­იჩ­ნევს.

ჰეზ­ბო­ლას­თან და­ახ­ლო­ე­ბუ­ლი წყა­რო­ე­ბის თა­ნახ­მად, ის ასე­ვე იმ­ყო­ფე­ბო­და ბე­ი­რუთ­ზე ის­რა­ე­ლის ერთ-ერთი დარ­ტყმის ეპი­ცენ­ტრში და გა­დარ­ჩა.

სა­ფი­დი­ნი ჰა­სან ნას­რა­ლას ბი­ძაშ­ვი­ლია. დაჯ­გუ­ფე­ბა­ში დიდი გავ­ლე­ნა აქვს. ყვე­ლა­ზე თვალ­სა­ჩი­ნო კი ჰა­სან ნას­რა­ლას­თან ფი­ზი­კუ­რი მსგავ­სე­ბაა, რის გა­მოც არა­ო­ფი­ცი­ა­ლუ­რად “ტყუ­პის­ცალ­საც“ უწო­დე­ბენ.

სა­ფი­დი­ნი ზე­დამ­ხედ­ვე­ლობს ჰეზ­ბო­ლას პო­ლი­ტი­კურ ფრთას და არის ჯგუ­ფის ჯი­ჰა­დის საბ­ჭოს წევ­რი. 2017 წელს აშშ-ს სა­ხელ­მწი­ფო დე­პარ­ტა­მენ­ტმა სა­ფი­დი­ნი ძებ­ნილ ტე­რო­რის­ტთა სი­ა­ში და­ა­მა­ტა.

ის არა­ერ­თხელ და­ე­მუქ­რა ის­რა­ელს ეს­კა­ლა­ცი­ით და მო­უ­წო­და მის მტრებს “მო­ემ­ზა­დონ ტი­რი­ლის­თვის“.